پوشاک مردم هزاره نقش ویژه ای در حمایت از هویت فرهنگی، سنتی و اجتماعی آنان دارد. پوشاک مردم هزاره به صورت دستی و ماشینی تولید و در افغانستان در اکثر نقاط کشور به ویژه در ولایات مرکزی افغانستان دوخته می شوند.
مردم هزاره با داشتن فرهنگ غنی و نماد فرهنگی و تاریخی در نقاط مختلف افغانستان یکی از باشنده گان بومی و اصلی افغانستان به شمار میرود که به زبان فارسی (دری) تکلم می نمایند از اینکه این مردم معمولا در نقاط کوهستانی و سرد بودو باش دارند نوعیت پوشش آنها نیز ضخیم و گرم می باشند که آن ها را در مقابل سرما محفوظ نگهمیدارند.
مردان هزاره به طور سنتی لباس بَرَک، کلاه، واسکت و پتو می پوشند. برک یکی از اجزای مهم پوشاک مردم هزاره می باشد. برک نوعی قطعه نرم، چسپناک و ضخیم است که از اولین پشم بره های گوسفند مخصوص که در هزارستان پرورش می یافت تهیه می شد. برک علاوه بر اینکه یک لباس بسیار مقبول، شیک و سلطنتی است. در زمستان گرم نیز می باشد و در برابر رطوبت مقاوم بود که در برف و باران به راحتی خیس نمی شود. همچنین برک با داشتن خاصیت عالی و نرم بودن شان برای کاهش دردهای عضلاتی و مفاصل موثر بود.
مردم هزاره برعلاوه ای لباس برک لباس های دیگری نیز معمولاٌ می پوشیدند، مانند پیراهن و تنبان که از تکه های نازک و سبک نخی بودند که الی اکنون مروج می باشند در فصول مختلف می پوشیدند. همچنین، بدلیل زندگی در نقاط سرد، از پوست حیوانات نیز برای ساخت لباس استفاده می نمودند، به عنوان مثال، جمپر و چپن های پوستی (پوستین) که از پوست گوسفند بدون قطح موهای طولانی ساخته می شدند و در قسمت پیش روی آن با تکه های نخی تزئین می شدند. این چپنهای پوستی معمولاً توسط افراد بزرگی مانند موسفیدان و خوانین پوشیده میشد. به علاوه، برای ساخت کلاه مخصوص قره قل، از پوست بره نیز استفاده میشد.
تهیه برک در گذشته معمولاً در فصلهای زمستان به وسیلهٔ زنان و مردان به همکاری یکدیگر صورت میگرفت. زنان پس از ریسندگی پشم برهها، آنها را به عرض کمتر از یک متر و به طول دلخواه تا 40 اینچ با استفاده از شانههای خاص برای گلیمبافی، به چندین تکه میبافتند. مردان پس از دریابندگی تکههای بافتهشده را با آب تر میکردند و آنها را بر روی یک سنگ بزرگ داغ که زیر آن آتش فوران میزدند، قرار میدادند و مالش میدادند. سپس آنها را روی سنگ دیگری میگذاشتند و با چوبهای بزرگ می کوبند تا خشک شوند. سپس باز روی سنگ داغ قرار میدادند، آب گرم بر روی آن میریختند و با چوب میزدند. این فرآیند را تا جایی ادامه میدادند که تکهها کاملاً نرم و ضخیم شده و بافت آنها ناپدید شده و به تکهای نرم و ضخیم تبدیل میشد که به آن برک میگفتند. این فرآیند معمولاً یک روز زمان میبرد. از تکههای برک، معمولاً کلاه، واسکت، جمپر و شلوار ساخته میشود.
رایج ترین لباس که امروزه مردان هزاره استفاده می نماید عبارت از پیراهن و تنبان است که عموماٌ با واسکت، کلاه و پتو پوشیده می شود. این پیراهن نظربه دیزاین و دوخت شان به انواع ذیل دسته بندی می شود:
با اینکه دیزاین های پیراهن تنبان در هر ولایت مختلف و با دیزاین خاص و ویژه دوخته می شود که به صورت کلی برعلاوه دیزاین کلی لباس نظر به دیزاین دوخت یقه (یخن ) به انواع مختلف نیز تقسیم می شود عبارتند از پیراهن تنبان یخن قاسمی، پیراهن و تنبان یخن کرزی، پیراهن و تنبان یخن هندی، پیراهن و غیره می باشد. برعلاوه اینکه این لباس از نظر نوعیت دامن گرد و یا چهارگوش (افغانی) می باشد نظر به درازی دامن نیز متفاوت می باشد.
این نوع پیراهن تنبان از اینکه با هنرنمایی زنان افغان با سوزن و نخ های سفید، زرد و سیاه بالای تکه های سفید، سبز، سیاه و سایر رنگ ها با نقش و طرح های زیبا گلدوزی می شود بسیار نفیس، زیبا و دلنشین می باشد متقاضی و مشتریان زیادی در داخل و خارج کشور دارد و گلدوزی ان نظر به نوعیت نقش و طرح و همچنین مقدار گلدوزی، از یک ماه الی یک سال زمان می برد. و یکی از قیمت ترین و زیباترین لباس سنتی هزارگی می باشد.
این نوع لباس یکی از مقبول ترین اثرهنری دختران و زنان هزاره می باشد که زنان با مهارت و هنرنمایی عالی خویش شیشه های خورد اشکال مربع و گرد را با تارهای مخصوص اطراف شیشه ها را میدوزند و اشکال زیبا و دلنشین ایجاد می نماید که بسیار جذاب و دلکش می باشد.
طرح زیبای پیراهن و تنبان شیشه کاری
این نوع پیراهن و تنبان از تار استریج با رنگ های مختلف روی تکه های نازک با نقش و دیزاین های متنوع با دست توسط زنان هزاره ایجاد می شود و آن تکه ای گلدوزی شده را در قسمت یخن لباس مردانه می دوزند و از اینکه دیزاین های مقبول و متنوع و همچنین اثر هنری زنان هزاره می باشد که با مهارت و هنرنمایی خاص ایجاد گردیده است که زیبایی و جذابیت خاص و ویژه ای به لباس می بخشد معمولاٌ با کلاه (کوله) قبتومار و واسکت قبتومار پوشیده می شود. از نظر کیفیت و قیمت این لباس به درجه دوم قرار دارد و مشتریان و متقاضیان زیادی در داخل و خارج کشور دارد.
این نوع پیراهن و تنبان توسط ماشین های گلدوزی از تارهای رنگ های سفید، زرد، سیاه و غیره نقش و دیزاین های مرغوب روی تکه های لباس گلدوزی می شود که این لباس زیبا، دلنشین و جذاب می باشد مشتریان و متقاضیان زیادی در داخل و خارج کشور دارد از اینکه این لباس با ماشین دوخته می شود نسبتاٌ ارزان می باشد و از نگاه کیفیت گلدوزی نیز نسبت به گلدوزی دستی از کیفیت کمتر برخوردار می باشد.
این نوع پیراهن و تنبان که جدیداٌ در بین مردم هزاره مروج گردیده است که با ماشین در قسمت یخن، آستین و دامن نقش های ساده با عین رنگ دوخت می شود.
این نوع پیراهن تنبان از اینکه ساده بدون گلدوزی و ملحقات اضافی می باشد و پوشاک معمول مردم هزاره ها را تشکل می دهد که پیر و جوان مردم هزاره با کمی تفاوت در دوخت آن با واسکت های بازاری، قبتومار و گلدوزی و همچنین با کلاه، عمامه و یا بدون کلاه و عمامه (لنگی) می پوشند. که معمولاٌ با دامن گرد و گاهاٌ با دامن چهارگوشه که نماد فرهنگ پشتون می باشد آماده می نمایند. طبقه روحانیون و ملا ها معمولا پیراهن و تنبان را با عمامه (لنگی) و واسکت میپوشند.
در گذشته مردان معمولا از پتوهای گلدوزی دستی( کشیده شده) که دو طرف آن نقش ها و طرح های زیبا را دختران هزاره گلدوزی می کردند در تمام مراسم ها و حتی دختران برای نامزاد و یا شوهر آینده ای شان چادر (پتو کشیده) با دست آماده میکردند که در جشن شیرینی خوری، خویشی گیری و عروسی زمان پوشیدن لباس داماد در حضور همه به داماد می دادند و همه مردم اطراف داماد تجمع میکردند تا پیراهن و تنبان، پتو و شال گردن گلدوزی شده و سایر ملحقات آن را تماشا کنند. این لحظات، خاطرات شیرین و زیبایی را برای دامادان خلق میکردند.
روش تهیه پیراهن و تنبان بستگی به انتخاب شما دارد؛ میتوانید انواعی از جمله پیراهن و تنبان گلدوزی، خامک دوزی، قبطیمار و ساده را انتخاب کنید. برای خرید لباسهای گلدوزی، پس از انتخاب نقشها، طرحها و دیزاینهای زیبا و دلپذیر، مطابق اندازه دلخواه خود برای دوخت فرمایش دهید. اگر آنلاین خریداری میکنید، توصیه میشود از اپلیکیشن اکسپایو استفاده کنید، زیرا این اپلیکیشن فرصت مناسبی برای علاقهمندان به لباسهای سنتی هزاره فراهم آورده است تا پیراهن مورد علاقه خود را به اندازه مناسب خود سفارش دهند.
اگر می خواهید هر یک از دیزاین های فوق را طبق اندازه و سلیقه خودتان آماده کنید. توصیه ما این است که از طریق بازار اکسپایو اندازه دقیق و دیزاین دلخواه خود را درج کرده و لباس تان را فرمایش دهید. تیم بوتیک اکسپایو مطابق فرمایش شما بزودترین فرصت فرمایش شما را اماده و به درب منزل شما ارسال می نماید. لباس های سنتی هزارگی نماد هزاره بودن و افتخار برای هر هزاره است با فرمایش یک لباس در توسعه و رشد فرهنگ هزارگی سهیم شوید همین حالا اقدام کنید یک جوره لباس شیک فرمایش دهید.
۳۰۳ ۱۹۵ ۴۲۱ ۶۱+
۷۱ هارو رود، اوبرن، نیو ساوت ولز ۲۱۴۴، استرالیا